रखडलेल्या ठिंबक अनुदानाचे काय? शेतकऱ्यांना कधी पर्यंत वाट पहावी लागणार?

शेतकऱ्यांसाठी केंद्र व राज्य शासनाच्या ‘पंतप्रधान कृषी सिंचन योजना’ अंतर्गत ‘प्रति थेंब अधिक पीक’ योजनेच्या माध्यमातून तुषार आणि ठिबक सिंचनाच्या योजना राबविल्या जात आहेत. योजनेचा उद्देश म्हणजे पाण्याचा कार्यक्षम वापर करून अधिक उत्पादन घेणे. 

मात्र, सोलापूर जिल्ह्यातील मंगळवेढा तालुक्यातील २१७ शेतकऱ्यांचे मागील दीड वर्षांपासून ठिबक सिंचनासाठीचे ६३ लाख रुपयांचे अनुदान रखडले आहे, ज्यामुळे शेतकरी आर्थिक अडचणीत सापडले आहेत.

ठिबक अनुदानासाठी प्रतीक्षेत शेतकरी

पाण्याचा अतिवापर टाळण्यासाठी व शेती विकासासाठी ठिबक व तुषार सिंचन योजना प्रभावी ठरल्या आहेत. उन्हाळ्यात शेतीपिकांना आवश्यक प्रमाणात पाणी मिळाल्यास उत्पादन वाढते, मात्र अनुदान वेळेवर न मिळाल्यामुळे शेतकऱ्यांना मोठ्या आर्थिक समस्यांना तोंड द्यावे लागत आहे.

ठिबक सिंचनामुळे पाण्याचा अपव्यय कमी

शेतकऱ्यांमध्ये ठिबक सिंचनाचा वापर मोठ्या प्रमाणात वाढत आहे, कारण योजनेत ८०% अनुदान उपलब्ध आहे. यामुळे पाण्याचा अपव्यय कमी झाला असून, कमी पाण्यात अधिक क्षेत्र ओलिताखाली आणता येत आहे. तथापि, अनुदानाच्या विलंबामुळे शेतकऱ्यांच्या समस्या वाढल्या आहेत.

‘प्रति थेंब अधिक पीक’ योजनेचा प्रभाव

राष्ट्रीय कृषी विकास योजनेअंतर्गत राबविल्या जाणाऱ्या ‘प्रति थेंब अधिक पीक’ योजनेमुळे कमी पाण्यात अधिक क्षेत्र सिंचनाखाली आणले जात आहे. पाण्याचा प्रत्येक थेंब पीक उत्पादन वाढविण्यासाठी उपयुक्त ठरतो. त्यामुळे शेतकऱ्यांचा या योजनेकडे कल वाढत आहे.

ठिबक व तुषार योजनेची महत्त्वाची वैशिष्ट्ये

1. पाण्याचा कार्यक्षम वापर करून उत्पादन वाढविणे.
2. अनुदानामुळे आर्थिक भार कमी होणे.
3. शेतीतील तंत्रज्ञानाचा वापर वाढवून पिकांची वाढ व गुणवत्ता सुधारणे.

उपाययोजना आणि अपेक्षा

शासनाने ठिबक सिंचनाच्या अनुदान प्रक्रियेस गती देऊन शेतकऱ्यांचे आर्थिक संकट दूर करावे. तसेच, वेळेवर अनुदान वितरण झाल्यास शेतकऱ्यांचा आत्मविश्वास वाढेल आणि शेतीत तंत्रज्ञानाचा अधिकाधिक उपयोग होईल.