आंब्याच्या उत्पादनात वाढ कशी कराल..? फुलगळ थांबवण्यासाठी महत्त्वाचे उपाय...!

आंबा उत्पादन वाढवण्यासाठी योग्य फुलांची निवड करणे अत्यंत महत्त्वाचे आहे. आंब्याच्या झाडावर येणाऱ्या फुलांच्या प्रकारांची माहिती असणे, त्यांची वाढ कशी होते आणि योग्य परागीकरण कसे घडते हे जाणून घेणे गरजेचे आहे.

आंब्याच्या फुलांचे दोन प्रमुख प्रकार असतात:

1. द्विलिंगी फुले: परागीकरणासाठी सक्षम असतात.
2. नरलिंगी फुले: केवळ परागीकरण प्रक्रियेस मदत करतात.

झाडावर येणाऱ्या फुलांपैकी फक्त ५ ते ३० टक्के फुले द्विलिंगी असतात, तर ७० ते ९५ टक्के फुले नरलिंगी असतात. यापैकीही फक्त २ ते ३ टक्के द्विलिंगी फुलांचेच यशस्वी परागीकरण होऊन फळधारणा होते. त्यामुळे एकूण फुलांपैकी खूपच कमी प्रमाणात फळे तयार होतात.

फुलांची गळती – एक नैसर्गिक प्रक्रिया

बहुतांश फुले झाडावर टिकत नाहीत आणि गळून पडतात. मोहर गळणे ही एक सामान्य प्रक्रिया आहे. आंब्याच्या एकूण फुलांपैकी केवळ ०.४ ते ०.५ टक्के फळे काढणीस मिळाली तरी ते समाधानकारक उत्पादन मानले जाते. मात्र, फुलगळ मोठ्या प्रमाणात झाल्यास उत्पादनावर नकारात्मक परिणाम होऊ शकतो.

फुलगळ होण्याची कारणे

आंब्याच्या फुलांची गळती ही नैसर्गिक प्रक्रिया असली तरी, उत्पादनावर परिणाम होऊ नये म्हणून काही गोष्टींवर लक्ष देणे आवश्यक आहे. फुलगळ होण्यामागील कारणांमध्ये पुढील बाबींचा समावेश होतो:

• हवामानातील बदल
• अन्नद्रव्यांची कमतरता
• परागीकरण प्रक्रिया अयशस्वी होणे
• कीड व रोगांचा प्रादुर्भाव

उत्पादन वृद्धी करण्यासाठी महत्त्वाच्या उपाययोजना

चांगले उत्पादन मिळवण्यासाठी योग्य व्यवस्थापन गरजेचे आहे. यासाठी पुढील उपाययोजना केल्या पाहिजेत:

1. शिंपडणी व खत व्यवस्थापन: झाडांना आवश्यक त्या पोषणद्रव्यांचा पुरवठा करावा.
2. परागीकरण प्रक्रिया सुधारणा: योग्य तंत्रज्ञान आणि परागीकरण प्रक्रिया अवलंबावी.
3. मोहराची काळजी: फुलांच्या साठवणुकीची योग्य व्यवस्था करावी.

निष्कर्ष

आंबा उत्पादन वाढवण्यासाठी फुलांची योग्य निवड आणि काळजी घेणे महत्त्वाचे आहे. नैसर्गिक प्रक्रियांवर योग्य नियंत्रण ठेवल्यास उत्पादन वृद्धी साधता येईल. योग्य नियोजन आणि आधुनिक तंत्रज्ञानाच्या सहाय्याने आंबा उत्पादक चांगला नफा मिळवू शकतात.