शेतीसोबत मत्स्यशेती कशी करावी? योग्य माशांची निवड व फायदे…

मत्स्यशेती म्हणजे तलावामध्ये कृत्रिमरित्या नैसर्गिक वातावरण निर्माण करून केल्या गेलेली माशांची पैदास. भारतात मत्स्यशेतीला मोठा वाव असून, अलीकडे असंख्य शेतकरी पारंपरिक शेतीव्यतिरिक्त मत्स्यशेतीकडे वळू लागले आहेत. योग्य माशांच्या जातींची निवड केल्यास मत्स्यशेती अधिक फायदेशीर ठरू शकते.

मत्स्यशेतीसाठी सर्वोत्तम माशांच्या जाती:
मत्स्यशेती सुरू करताना कोणत्या जाती निवडाव्यात, याची माहिती असणे आवश्यक आहे. भारतात प्रामुख्याने कटला, रोहू आणि मृगळ या जातींचे पालन मोठ्या प्रमाणात केले जाते. या तीन प्रमुख जातींना भारतीय प्रमुख कार्प असे संबोधले जाते.

कटला :
जलद वाढणारी जात
पाण्याच्या वरच्या थरातील अन्न ग्रहण करते
बाजारात उच्च मागणी असलेली

रोहू :
मधल्या थरातील अन्न खाणारी जात
उत्तम चव आणि उच्च पोषणमूल्ये असलेली
मत्स्यशेतीसाठी मोठ्या प्रमाणात उपयुक्त

मृगळ :
तळाच्या थरातील अन्नावर उपजीविका करणारी
अन्य माशांबरोबर चांगली वाढणारी
टिकाऊ आणि जलद वाढ होणारी जात

या माशांच्या जातींची निवड का करावी?

• जलद वाढ: या जाती तुलनेने लवकर वाढतात, त्यामुळे अल्पावधीत अधिक उत्पादन मिळते.
• अन्नसाखळीतील विविध थरांचा उपयोग: कटला, रोहू आणि मृगळ वेगवेगळ्या थरातील अन्न ग्रहण करतात, त्यामुळे अन्नासाठी स्पर्धा होत नाही.
• मत्स्यभक्षक नसणे: या जाती परस्परांवर अवलंबून नसल्यामुळे टिकून राहतात.
• उत्तम बाजारभाव: या जातींना बाजारात चांगली मागणी असून शेतकऱ्यांना अधिक फायदा मिळतो.
• सुलभ बीज उपलब्धता: मत्स्यशेतीसाठी या जातींचे बीज मोठ्या प्रमाणात सहज उपलब्ध होते.

निष्कर्ष:

मत्स्यशेती हा शेतकऱ्यांसाठी अधिक फायदेशीर व्यवसाय ठरू शकतो, परंतु योग्य जातींची निवड करणे अत्यंत आवश्यक आहे. कटला, रोहू आणि मृगळ या जाती मत्स्यशेतीसाठी सर्वोत्तम मानल्या जातात. त्यांची वाढ जलद होते, अन्नासाठी स्पर्धा नसते आणि बाजारात त्यांना चांगला भाव मिळतो. त्यामुळे शेतकऱ्यांनी मत्स्यशेती सुरू करताना या जातींचा विचार करावा.